Hoe realistisch is het scenario dat we in de nabije toekomst ook in België met cryptomunten aankopen kunnen doen? Een stand van zaken.

Cryptomunten als de Bitcoin duiken voortdurend op in het nieuws. Vaak gaat het dan om de rare bokkesprongen die de koers maakt. Hoewel dat niet meteen vertrouwen schept, doen grote en kleine ondernemingen toch inspanningen om de trein (van zodra die echt zou vertrekken) niet te missen. Misschien wel het grootste ontbrekende element voor een vertrouwensbasis is een centrale instelling. Bij traditionele valuta, zoals de euro, houdt de Europese Centrale Bank toezicht over de munteenheid. Cryptovaluta bestaan volledig buiten het toezicht van een dergelijk orgaan en dat is ook een van de redenen waarom ze (nog) niet op een gelijkaardig vertrouwen kunnen rekenen in de financiële wereld. Los daarvan worden ze wel gewoon verhandeld en kunnen beleggers erop speculeren. Volgens cijferspecialist Statista telt de cryptomarkt vandaag de dag maar liefst 5.840 verschillende cryptomunten.  

• Lees ook: is Bitcoin een goede investering of geldverlies?

Toch zijn er maar een handvol digitale valuta die een aanzienlijke beurswaarde hebben volgens diezelfde cijfers van Statista. De meest waardevolle cryptovaluta na de Bitcoin zijn Yearn.Finance (36.268 dollar per eenheid), Ethereum (4206 dollar per munt), Maker (2.510 dollar per stuk) en Binance Coin (487 dollar per munt). Andere munten, zoals Dogecoin, genieten van bekendheid doordat publieke figuren (zoals Elon Musk) de munt onder de aandacht brengen. Desondanks haalde de koers van Dogecoin eind oktober amper 0,27 dollar. Het bestaan van dergelijke munten lijkt dus eerder symbolisch, al kan een koers altijd uit het niets exploderen wanneer de munt plots onderschreven zou worden door grote bedrijven of invloedrijke personen. Een goed voorbeeld daarvan is de Bitcoin. Zijn koers schoot begin februari met 11 procent omhoog, toen Tesla-CEO Elon Musk aankondigde dat zijn bedrijf de munt zou gaan aanvaarden als betaalmiddel. Eén bitcoin was toen plots 45.000 dollar waard en in maart liep dat zelfs op tot bijna 59.000 dollar. Na die piek zakte de koers ook weer vrij snel. In mei uitte Musk toch weer twijfels over het stroomverbruik dat nodig is om Bitcoin te delven. Dat heeft de koers doen dalen tot een dieptepunt van 26.261 dollar op 20 juli. Daarna nam de Tesla-CEO de munt weer wél in overweging. Het welles-nietesspelletje heeft de koers doen fluctueren, om uiteindelijk te eindigen op een relatief ‘stabiele’ koers van net geen 63.000 dollar op 1 november. Dat de koers van een digitale munt zodanig beïnvloed kan worden door enkele tweets van een CEO, helpt het vertrouwen uiteraard niet. 

De beurshandel in cryptomunten 

De technologie die de beurshandel in cryptomunten mogelijk maakt, heet blockchain. Concreet is dat een digitaal register van opgeslagen transactiegeschiedenis. Daarin is terug te vinden wie er al eigenaar is geweest van de bedragen. Alle transacties worden opgeslagen in zogenaamde ‘blocks’, waarbij nieuwe blocks in het begin van de reeks of ‘chain’ bewaard worden. Die gegevens worden wel geëncrypteerd, zodat ze niet zomaar door iedereen gelezen kunnen worden. Het is een gigantisch netwerk van computers en blockchainsoftware dat het systeem overeind houdt.

Om actief te zijn op de beurs, moet je een rekening openen en de volledige waarde van je aankoop met traditionele valuta betalen. Daarna kan je de cryptomunten in een wallet bewaren tot je ze wil verkopen of er graag meer van in je portemonnee hebt. Die wallet heb je ook nodig om cryptovaluta over te maken naar een andere gebruiker. De transactie wordt eerst toegevoegd aan de blockchain en verwerkt. Pas wanneer dat gebeurd is, wordt de transactie afgerond. Dat is het proces dat ‘mining’ genoemd wordt, het spreekwoordelijk delven van de munten binnen de blockchain. In de praktijk zijn dat ingewikkelde berekeningen waarmee nieuwe hoeveelheden van een bepaalde cryptomunt gedelfd en in het leven geroepen worden. Er is geen centrale instantie, waardoor je de cryptovaluta dus effectief zelf bezit. Hoewel dat aantrekkelijk lijkt, is het gebrek aan vertrouwen van de financiële wereld en traditionele instanties nog altijd het grootste struikelblok. 

Bitcoin als betaalmiddel in België

Bitcoin heeft ook in ingang gevonden als betaalmiddel in Belgische steden, voornamelijk in Vlaanderen en Brussel. Coinmap.org biedt een up-to-date geografisch overzicht van alle ondernemingen die met Bitcoin werken en is wat dat betreft een uitstekende referentie. Wat blijkt? Gent is de absolute koploper. 17 ondernemers aanvaarden er Bitcoin voor hun betalingen. Onder hen bevinden zich enkele videogameshops en hippere winkels, die zoals te verwachten meer affiniteit zouden hebben met cryptomunten. Maar het merendeel van de winkels betreft horecazaken, kledingwinkels en de doorsnee shops die je in stedelijke winkelstraten mag verwachten. Hetzelfde profiel geldt voor de andere steden waar Bitcoin al ingang gevonden heeft. Na Gent volgt de streek rond Ieper, met 14 Bitcoin-betaalpunten. Op enige afstand volgen Antwerpen en Brugge, met 8 interactiepunten. Verder ligt het adoptieniveau van de Bitcoin nog bijzonder laag in België.

Digitaal shoppen met digitale munt 

Online betalen met Bitcoin kan tot op heden voornamelijk bij de grote jongens, multinationals als Tesla, Amazon en Burger King. In België kan online betalen met Bitcoin niet of amper. Toch valt te verwachten dat de grote bedrijven ook in ons land een voortrekkersrol zullen gaan spelen als het aankomt op onlinebetalingen met Bitcoin. Het zou nu eenmaal een logische evolutie zijn om digitaal te winkelen met een digitale munt. Bij onlinebetalingen met Bitcoin valt de cryptomunt terug op Coinbase als tussenpersoon. Hun rol valt te vergelijken met die van PayPal. Coinbase is de instantie die de verwerking van de betalingen op zich neemt. Zij garanderen, in het spoor van klassiekere voorgangers als Ogone en PayPal, ook de veiligheid van die betalingen. Daarnaast verwerkt Bitpay betalingen in webshops met Bitcoin. Belangrijk om op te merken is dat ze de Bitcoin (BTC) ook nog eens omzetten naar reguliere valuta, zoals de euro, dollar of Britse pond.  

“Het zou een logische evolutie zijn om digitaal te winkelen met een digitale munt” 

Nog geen stormloop 

Pas wanneer online shoppen met cryptomunten als Bitcoin de bovenhand krijgt, wordt het realistisch voor eigenaars van fysieke winkels om de eerste stappen te wagen. Een transactie via Bitcoin houdt ook nog steeds een risico in. In theorie zou het zomaar kunnen dat de handelaar een betaling toestaat, maar de hoeveelheid bitcoin dan overschrijft naar een persoonlijke rekening, in de plaats van de bankrekening van de onderneming. Daar komt nog bij dat de transactiekosten lastig te bepalen zijn, omdat het geen vaste kost betreft. Die is afhankelijk van het bedrag en de hoeveelheid transacties die op dat moment gedaan worden.  

Concluderend kunnen we stellen dat het wettelijk kader ontbreekt om Bitcoin op dit moment al een volwaardige rol te geven in ons economisch systeem. Zo zullen werkgevers hun mensen dus nog niet meteen in bitcoin mogen uitbetalen. De loonbeschermingswet zegt dat verloningen in een wettelijk gangbare munt uitbetaald moeten worden. Het is maar één voorbeeld van hoe het wettelijke kader voor de invoering van deze nieuwe technologie compleet ontbreekt. De instabiliteit van de koers en het gebrek aan een centrale bank of andere controle-instantie zaaien nog te veel twijfel over de betrouwbaarheid van Bitcoin en andere cryptovaluta. Pas wanneer ze hun kinderschoenen ontgroeid zijn, zullen digitale munten echt een sleutelrol gaan spelen in onze samenleving en lokale economie.